Danh sách nợ thuế mới được Cục Thuế TP.HCM công bố đã gây chú ý khi chỉ ra bà Võ Thị Ngọc Phượng với số tiền nợ gần 159 tỷ đồng và ông Lâm Phước Hải với khoản nợ hơn 23 tỷ đồng. Điều đáng chú ý là cả hai đều có địa chỉ đăng ký kinh doanh tại khu vực Khách sạn 5 sao Sheraton Saigon, mặc dù nguồn gốc các khoản nợ này lại liên quan đến một hệ thống kinh doanh đã tan rã từ năm 2012.
Bối Cảnh Kinh Doanh Thời Hoàng Kim
Câu chuyện bắt đầu từ giai đoạn 2009-2012, khi một người Việt kiều Mỹ, ông Trần Anh Tuấn, điều hành hai cửa hàng thời trang cao cấp Milano và Gucci tại những vị trí đắc địa nhất của Khách sạn Sheraton Saigon. Đây là những địa chỉ quen thuộc của giới thượng lưu thành phố Hồ Chí Minh, nổi tiếng với việc phân phối các sản phẩm từ các thương hiệu xa xỉ châu Âu như Gucci, Dolce & Gabbana và YSL.
Để tối ưu hóa lợi nhuận, ông Tuấn đã sử dụng một mô hình nhập khẩu tinh vi nhằm lách các quy định thuế. Thay vì khai báo đúng nguồn gốc hàng hóa từ Ý, hàng hóa đã được “phù phép” hồ sơ để mang xuất xứ Trung Quốc hoặc hàng không nhãn hiệu. Thủ thuật này đã giúp giảm đáng kể giá trị khai báo hải quan, qua đó trốn tránh được một khoản thuế nhập khẩu khổng lồ.
Hệ Thống Kinh Doanh Bất Hợp Pháp
Để vận hành mô hình này một cách hiệu quả và che giấu vai trò chủ sở hữu thực sự, ông Tuấn đã không trực tiếp đứng tên. Thay vào đó, một mạng lưới các pháp nhân đã được thiết lập. Bà Võ Thị Ngọc Phượng được chỉ định đứng tên cho hộ kinh doanh Milano và ông Lâm Phước Hải cho hộ kinh doanh Gucci. Đồng thời, các công ty như TNHH Nam Đế, Gia Phát Thành và Milanovina cũng được thành lập để thực hiện hoạt động ủy thác nhập khẩu.
Hệ thống này đã vận hành trót lọt cho đến ngày 27/11/2012, khi lực lượng chức năng tiến hành kiểm tra và phát hiện một lô hàng lớn đang được chuyển vào kho tại tầng hầm khách sạn. Lô hàng bị bắt giữ có trị giá thực tế hơn 16 tỷ đồng với 1.253 sản phẩm chính hãng, trong khi trên tờ khai hải quan chỉ thể hiện giá trị 3.725 USD cho 1.052 món hàng không nhãn hiệu.
Hệ Quả Pháp Lý
Sau khi sự việc bị phanh phui, ông Tuấn đã bỏ trốn ra nước ngoài. Cảnh sát điều tra Công an TP.HCM đã ra quyết định truy nã toàn quốc và đề nghị Văn phòng Interpol Việt Nam phát lệnh truy nã quốc tế đối với ông. Vụ án đã được đưa ra xét xử vào năm 2015 và các cá nhân liên quan, bao gồm nhân viên và cán bộ hải quan, đã phải chịu trách nhiệm hình sự.
Tuy nhiên, về mặt pháp lý dân sự và nghĩa vụ thuế, trách nhiệm vẫn gắn liền với các pháp nhân đã đăng ký. Dù không phải là chủ sở hữu thực sự, bà Phượng và ông Hải, với tư cách là người đứng đầu các hộ kinh doanh, đã phải gánh chịu toàn bộ khoản nợ thuế phát sinh. Các khoản nợ gốc ban đầu là 44 tỷ đồng và 6,9 tỷ đồng, nhưng do các khoản phạt chậm nộp, tổng số nợ đã tăng lên gần 159 tỷ đồng và 23 tỷ đồng.
Bài Học Về Rủi Ro Trong Kinh Doanh
Vụ việc này đã trở thành một bài học kinh điển về rủi ro của việc “đứng tên hộ” trong kinh doanh. Nó cho thấy hậu quả tài chính có thể kéo dài hàng thập kỷ, tiếp tục đè nặng lên những cá nhân có liên quan và để lại gánh nặng tài chính cho ngân sách nhà nước, ngay cả khi các vụ án hình sự đã khép lại.
Tóm lại
Vụ việc liên quan đến bà Võ Thị Ngọc Phượng và ông Lâm Phước Hải không chỉ là một câu chuyện về nợ thuế mà còn mở ra nhiều câu hỏi về tính minh bạch và trách nhiệm trong kinh doanh tại Việt Nam.
